-Kernel Modül Geliştirme 2-

Bir önceki makalemde (link) "kernel modül geliştirme" ile ilgili başlangıç düzeyinde bilgi verilmiştir. Ancak orada işlenen modül mimarisi ile bu makalede işleyeceğimiz yapı birbirinden farklıdır.
Çünkü kernel modül geliştirmek için farklı yapılarda kalıplar kullanılabilir. Dolayısıyla donanım sürücüsü geliştirmek ile zamanlanmış görevleri işlemek için geliştirilecek modül yapısı birbirinden farklı olabilir.
Örneğin ilk konu içeriğinde işlediğimiz modül yapısı standart kalıptaki bir "init"'e sahip olması gerekmez. Çünkü ilgili modül içeriğinde yazdığımız bazı fonksiyonlar,kernel'de bulunan ana driver(örn:ekran)'e çengellenir. Böylece driver işlenirken kernel tarafında lazım olan fonksiyonlar bizim geliştirdiğimiz modül içersinde çağrılır.
Donanım sürücüleri(ekran,sensör vb...) genellikle bu yapıda geliştirilir.

Ancak diğer(bu makalede işlenen) modül yapısı farklıdır. Bu modül bir "init" ve "exit" fonksiyonlarına sahip olması gerekir-zorunludur. Bu iki fonksiyon kernel tarafından ihtiyaç duyulur. Dolayısıyla modülün çalışması için bunlar gereklidir.Aksi taktirde amaca uygun ve/veya hiç çalıştırılamayacak bir modül geliştirmiş oluruz.
Zamanlanmış ve yan görevler,ana kernel ile çalışacak destekleyici parçalar bu yapıda geliştirilir.
Bu kalıbı gösteren örnek içerik aşağıda yer almaktadır:

#include <linux/module.h> /* tüm modüller tarafından ihtiyaç duyulur */
#include <linux/kernel.h> /*KERN_INFO,_ALERT,WARNING vb. mesaj-log sabitleri kullanabilmek için gereklidir */
#include <linux/init.h> /* makrolar için gereklidir */

static int __init hello_init(void)
{
printk(KERN_INFO "Hello, world\n");
return 0;
}

static void __exit hello_exit(void)
{
printk(KERN_INFO "Goodbye, world\n");
}

module_init(hello_init);
module_exit(hello_exit);

Kalıbı incelediğimizde ilk olarak iki adet fonksiyon yer aldığı görülüyor. Bu fonksiyonlar az evvel bahsini yaptığımız "zorunlu" fonksiyonlardır. Bu fonksiyonlar,Kernel'e çengel atıldığında modülün başlatılabilmesi-çalıştırılabilmesi ve modülü kernel'den ayırırken(modülü silerken) çalışması gereken fonksiyonlardır. Dolayısıyla modül kernele çengellendiğinde "hello_init" fonksiyonu,modül kernelden ayrılırken-silinirken ise "hello_exit" fonksiyonu çalışır. Bunun dışında modül içersinde yer alacak fonksiyon tasarımları geliştiricinin insiyatifindedir.

Fonksiyon isimleri standart değildir. Yani "hello_init" ve "hello_exit" olarak tanımlamak zorunlu değildir. Dolayısıyla isim belirlemek de geliştirici insiyatifindedir. Ancak,tasarlanan "init" fonksiyonu "__init" belirteci-tanımı(şimdilik böyle diyeceğiz) ile tanımlanmalıdır.
Aynı şekilde bir "exit" fonksiyonu da "__exit" belirtenic-tanımı ile tanımlanmalıdır.
NOT: "__"(çift alt tire) ile başlayan yapıları kullanırken;"sistem düzeyinde birşeyler kurcalıyorum" bilinciyle hareket ettiğiniz varsayılır. Kullanmanın sorumluluğu geliştiriciye aittir.
Dolayısıyla işletim sisteminize ve/veya donanımlarınıza zarar gelmesinden siz sorumlusunuz.


Son olarak zorunlu fonksiyonlarımızın kernel'e çengellenebilmesi için aşağıdaki satırlar yazılmalıdır-eklenmelidir.

module_init(hello_init);
module_exit(hello_exit);

"module_init" ve "module_exit" kernel standartlarına aittir. Ancak parametreler bizim isimlendirdiğimiz fonksiyon isimleri olmalıdır.
Bu durumda modül başlatılırken,yani kernele çengel atıldığında "hello_init",modül kernelden silinirken-ayrılırken ise "hello_exit" fonksiyonu çalışması belirtilmiştir.

Modül derlemek için belli komutlar kullanmamız gerekir. Bir Makefile dosyası oluşturmalı veya aşağıda verilen komutları komut satırında çalıştırmalısınız.
Proje dizini içersinde bir Makefile dosyası oluşturup aşağıda verilen komutları kopyalayınız.
İçeriği kendi sisteminize-projenize ve isimlendirmeye uygun hale getirip derleme aşamasına geçebilirsiniz.

Makefile:

obj-m += hello-1.o
obj-m += hello-2.o

all:
make -C /lib/modules/$(shell uname -r)/build M=$(PWD) modules

clean:
make -C /lib/modules/$(shell uname -r)/build M=$(PWD) clean


NOT: Makefile dosyaları ve tasarımı konusuna değinilmedi. Ayrıca bu ve diğer modül,kaynak kod vb. çalıştırma sonucu sisteminizde ve/veya donanımınızda oluşabilecek hasarlardan SİZ SORUMLUSUNUZ.
MAKALE SAHİBİ SORUMLU TUTULAMAZ.

iyi çalışmalar.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-Güncelleme(Ek bilgi):
-Soru:"module_init argüman olarak aldığı fonksiyonun dönüş değeri int iken module_exit’in ki void bunlarkesin olması gereken kalıplar mı yoksa farklı türden geri dönüş değeri olan fonksiyonlar da kullanabilir miyiz ? "

-Cevap:
Burada kullanılan "module_init" makro olarak kullanılmıştır.
Makro tanımlı hali:

#define module_init(x) __initcall(x);

Dolayısıyla "__initcall"’da kullanılabilir. Ancak bu tür kullanımlar için ayrı bir konu başlığında
konşmak gerekir.Çünkü butür durumlarda farklı riskler ortaya çıkacaktır.
Geniş bir konu olduğu için değinmiyorum. Ancak arzu eden olursa bununla ilgili bir yazı hazırlarım.

"__initcall" ve birkaç alt katman daha makro yapıdadır. Diğer kısımlar aşağıda verilmiştir.

1:
#define __initcall(fn) device_initcall(fn)

2:
#define device_initcall(fn)             __define_initcall(fn, 6)

3:

3:
Son olarak bir makro içinde static olarak tanımlanmış bir içerik mevcuttur.
Makro:

#define __define_initcall(fn, id)
///...
----
module_init’e parametre geçilecek fonksiyon "int" döndürmesi gerekiyor.
Yani "module_init" sizden bir "int" türü dönüş değeri bekler. Bu değer kernel modulumuzun başarılı veya başarısız bir init süreci yaşadığını bildirir. Şayet başarılı bir init süreci geçirilirse kernel modülün çalışmasını devam etmesine izin verilir. Aksi taktirde kernel modülümüz çengellden atılır.
Yani ana kernel mekanizması bizim modülü kendisinden ayırır(RİSKLER).

Ancak "module_exit" için bir dönüş değeri geçirmek gerekmez. Çünkü zaten her halükarda modül çengelden ayrılıyor/ayrılmaya zorlanır.


İyi çalışmalar.

C/C++ ile Struct'lara Genel Bakış

C/C++ Struct yapıların incelendiği eğitim setim yayınlandı.
Aşağıdaki linkten erişebilirsiniz.
http://www.dijibil.com/course/cc-ile-structlara-genel-bakis

Android Intent'lere Genel Bakış

"Android Intent'lere Genel Bakış" isimli mini eğitim setim dijibilde yayınlandı.

video link linkinden erişebililirsiniz.

-Kernel Modül Geliştirme,Anlama 1-

/*
 * -Kernel Modül Geliştirme,Anlama 1-
 *  Bu makaleyi anlayabilmeniz için öncelikle "struct yapılarında fonksiyon kullanımı" bilgisine sahip olmanız gerekir.
 *  Bu konuda youtube kanalımdan yararlanabilirsiniz.
 * 
 * Bu makalede linux kernel modül geliştirmeye ilk adım atılmıştır. 
 * Kernel modül-driver ne olduğuna dair bilginizin olduğunu varsayıyorum.
 *  
 * Kernel modül geliştirirken "module.h" başlık dosyasını kullanırız.
 * Bu başlık dosyası içerisinde "KERNEL_MODUL_LCM" ismiyle bir struct tanımlı olduğunu varsayalım.
 * Bu struct yapısında belli kalıplara sahip içerikler bulunuyor. Kernel tarafına atacağımız çengel için belli başlı fonksiyon,değişen vb. bulunur.
 * Bu kalıp içerisinde kullanacağımız funksiyon ve/veya değişkenlerin veri tür-tipleri önemlidir ve dikkate alınmalıdır.
 * Dolayısıyla funksiyon parametre sayısı,parametre türü ve geri döndürdüğü değer dikkate alınmalıdır.
 * 
 * Aşağıda geliştirilen örnek kernel modulunde üç adet funksiyon bulunuyor. Bu funksiyonlar kernel tarafında "init,suspend,wakeup" olarak isimlendirilmiştir.
 * Dolayısıyla kernel içersinde bu funksiyonlar çağrılarak iş yaptırılıyor. Bizim geliştireceğimiz funksiyonları struct kalıbı vasıtasıyla
 * kernel tarafında bulunan funksiyonlara atayarak çengellemiş olacağız. Dolayısıyla kernel tarafında "init" çağrıldığında bizim modüle ait "test_init" funksiyonu çalışacaktır.
 * Örnek kodlar aşağıdadır.
 * 
 * NOT: Bu makale ve örnek kodlar kernel modül geliştirmeyi ve anlamayı örneklemiştir. Dolayısıyla bir kernel modül değildir ve kernel ile çalışmaz.
 * Mimariyi anlamak amacıyla geliştirilen örnek bir kod parçasıdır.     
 * * */

mymodul.h:
struct KERNEL_MODUL_LCM{

char *name;
void (*init)(void);
char (*suspend)(char *);
int (*wakeup)(void);


}; 


test.c:
#include "mymodul.h"
#include <stdio.h>
#include <assert.h>
#include <string.h>
#include <stdlib.h>


#define MODUL_NAME  "TEST_MODULE"
void test_init(void)
{
 ///...
 printf("-inside init funciton\n");

}
char *test_suspend(char *n)
{
 ///...
  printf("-inside suspend function\n");
return n;
}
int test_wakeup(void)
{
///...
printf("-inside wakeup function\n");
return 0;
}

struct KERNEL_MODUL_LCM lcm_module = {
.name = MODUL_NAME,
.init = test_init,
.suspend = test_suspend,
.wakeup = test_wakeup,
};



/*Ayrıca:
 * Struct yapısı içerisinde funksiyon tanımlama yöntemiyle birçok funksiyon ve veri tutucuları struct olarak taşıyabilmek mümkündür.
 * Dolayısıyla onlarca-yüzlerce funksiyonu tek parametre ile farklı katmanlara ulaştırıp oradan erişerek kullanabiliriz.
 * Örnek:

 * */
void struct_send_me(struct KERNEL_MODUL_LCM  *dd)
{
  printf("module name: %s\n",dd->name); 
  dd->init();
  dd->suspend("--");
  dd->wakeup();
}
////

int main()
{

struct_send_me(&lcm_module);

return 0;

}

Yazdığım Kitaplar

Merhaba,
Şuana kadar yazdığım kitaplar aşağıda yer almaktadır.

-Java8 SE
-İleri Seviye Android Programlama
-Android Oyun Programlama

Java8Se kitabım Türkiye'de ilk Java8 içeriğine sahip kitaptır. 2. kitabım olan "ileri seviye android programlama" ise "ileri seviye android"  serisinin ilkidir ve serilerin devamı yazılıyor-yazılacaktır.
Aynı şekilde "Android Oyun Programlam" kitabım da "android oyun" alanında serinin ilkidir.

Yeni kitap çalışmalarımı sürdürüyorum. Yayında olan kitaplarımla ilgili detaylara buradan ulaşabilirsiniz.

JSP ile Uygulama Geliştirme

Merhabalar,
Bu eğitim içeriğinde JSP(Java Server Pages) ile "Personel Kayıt Sistemi" uygulama örneği geliştirilmiştir.
İçeriğe buradan(dijibil) üzerinden erişebilirsiniz.
İyi çalışmalar.

JSP ile Java Bean Kullanımı

Merhabalar,
Jsp(Java Server Page) ile Java Bean kullanımı ders içeriklerine buradan erişebilirsiniz.
İyi çalışmalar.

Java ve MySQL ile Veritabanı İşlemleri

Merhaba,
Java ve MySQl ile Veritabanı işlemleri konu alınan ve 3 adet dersten oluşan video eğitimim içeriğine
buradan ulaşabilirsiniz.

Java SE Programlama

Merhabalar,
Java SE(Standart Edition) 85 saatlik ücretsiz eğitimim dijibil'de yayınlandı.
Java programlama dilini en temelden orta ve ileri seviyeye kadar tüm detaylarıyla anlatılan 85 saatlik eğitimdir.
Daha önce uzunca bir süre ücretli olarak yayınlanmıştı. Ancak  dijibil olarak jest yapmaya karar verdik ve bu içeriği ücretsiz hale getirdik.
Eğitime buradan ulaşabilirsiniz.

Eğitime erişmek için üye olmanız gerekiyor.
NOT: İnternet tarayıcınız olarak chrome önerilir(diğer internet tarayıcılardan problem yaşayanlar için).

youtube kanalım

Merhabalar,
 Youtube kanalımda fırsat buldukça konu odaklı içerikler yayınlamaktayım.
Yayınladığım içerikler programlama veya uzmanı olduğum alanlarda tartışma-sohbet niteliğindedir.

 -Bilişim Sohbetleri-
-Android ve ROM geliştirme
-Nesnelerin Interneti(IoT)